-
1 бывать
несовер. вæййын, уыня часто там бываю – арæх дзы вæййын
бывал ли ты на Кавказе? – Кавказы искуы уыдтæ?
не бывать этому! – уый нæ уыдзæн!
-
2 владыка
муж.хицау, æлдар, бардарæгвладыкой мира будет труд (из революционной песни) – дунейы 'лдар уыдзæн фæллой
-
3 впредь
нареч. амæйфæстæмæ, абонæй фæстæмæ, фидæнмæвпредь этого не будет – амæйфæстæмæ уый нал уыдзæн
впредь до особого распоряжения – амæй сæрмагонд бардзырдмæ
-
4 время покажет
-
5 же
I союз таII частицаон читает книгу, я же делаю уроки – уый чиныг кæсы, æз та мæ уроктæ кæнын
1. усил. уæдæ, куыкто же согласится пойти? – уæдæ чи сразы уыдзæн ацæуын?
ты же хотел идти – цæуинаг куы уыдтæ
2. (для указания тождества) тæккæ, дæртакую же книгу я видел в магазине – тæккæ ахæм чиныг федтон дуканийы
-
6 или
1. в утв. оборотах кæнæ, фæнды, йæя кончил; верь моим словам или не верь, мне все равно (Лермонтов) – æз фæдæн, фæнды баууæнд мæ ныхæстыл, фæнды ма баууæнд, мæнæн хъауджыдæр нæу
2. в вопр. и усл. оборотах æвиЗнал ли ты разгульной юности мечты? Или не знал, или забыл... (Лермонтов) – Зыдтæй ды хъæлдзæг æвзонг бонты сæнттæ? Æви нæ зыдтай, æви дæ ферох исты...
иль не знаешь, кто я такой? – æви нæ зоныс, æз чи дæн?
4. (а не то, иначе) кæннодуймись, иль худо будет (Пушкин) банцай, кæннод дæ хъуыддаг хорз нæ уыдзæн
-
7 как можно!
куыд уыдзæн!, уый та куыд! -
8 как можно?
-
9 не может быть!
уый нæ уыдзæн!, уанцон нæу! -
10 оптимизм
муж. оптимизм (дунейы конд æмæ цардмæ райгæ цæстæнгас; хорз кæй фæуæлахиз уыдзæн, ахæм уырнындзинад) -
11 по-видимому
вводн. сл. куыд зыны, афтæмæй; æвæццæгæнлето, по-видимому, будет жаркое – сæрд, куыд зыны, афтæмæй æнтæф уыдзæн
-
12 поспорить
-
13 прийтись
совер.:прийтись по вкусу – зæрдæмæ фæцæуын
мне пришлось... – бахъуыди мæ...
ему придется туго – зын ын уыдзæн
-
14 рассудить
совер.1. (спорящих) æртæрхон кæнын, тæрхон рахæссыня рассудил, что лучше уйти – æз афтæ аскъуыддзаг кодтон, æмæ ацæуын хуыздæр уыдзæн
-
15 сказание
ср. таурæгъ, кадæг, азыфыстеще одно, последнæ сказанье – и летопись окончена моя (Пушкин) – иу фæстаг таурæгъ ма – æмæ мæ азыфыст фæуыдзæн
-
16 сказаться
совер.1. (обнаружиться) фæзынын, фæбæрæг уынкогда-нибудь это скажется – искæд бон уый фæбæрæг уыдзæн
2. хи схонын, æфсон скæнынон сказался больным – рынчыны æфсон скодта
-
17 там
-
18 ты будешь иметь дело со мной
-
19 яблоко
ср. фæткъуыяблоку негде упасть (перен.) – арвæй фæткъуы æрхауд, уæд зæхмæ не ‘рхæццæ уыдзæн
См. также в других словарях:
чындæуыдзæн — з.б.п., ( и, ис) … Орфографический словарь осетинского языка
ЙÆ УÆЛÆ ЙЫН ПУТ ХОР КУЫ РАУАДЗАЙ, УÆД ДЗЫ ЗÆХМÆ НИЦЫ ÆРХÆЦЦÆ УЫДЗÆН — Бызгъуыр пысулты мидæг уын; мæгуыр уын … Фразеологический словарь иронского диалекта
МÆ УДÆГАСÆЙ НÆ УЫДЗÆН — Кæйдæр цыдæр хъуыддаг саразын цæхгæр нæ фæнды … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХУР МА УÆЛИАУ УЫДЗÆН — Æвдисы, чидæр кæмæндæр цыдæр саразын кæндзæн æвæндонæй, тыхæй … Фразеологический словарь иронского диалекта
САНАТЫ СЕМ — Адæмон таурæгъмæ гæсгæ, Санаты Сем райгуырд 250 азы размæ Захъагомы Санаты хъæуы. Йæ фыды ном хуынд Бердыхъ, уыди Санахъоты хæрæфырт. Иннæ адæмон таурæгътæм гæсгæ та царди æмæ амарди Уæллаг Хъæнийы, Хохы Санибайы æмæ ма Цымытийы дæр. Цымытийы… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
МÆРГЪУЫДЗ — Нæртон æнæфындз Мæргъуыдз – ахæмæй йæ зонæм кадджыты æддаг бакастæй. Æнæуый та дзы Уастырджийы кæстæр ус хистæрæн афтæ зæгъы: «Цас тæрсыс нæ лæгæй, Нарты Мæргъуыдз, мыййаг дын куынæ у!» Уастырджимæ уыцы ныхас йæ хистæр ус фæхæццæ кодта, æмæ йын… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
астæрын — I мостить; выстилать, настилать; отделывать; лицевать, облицовывать ↓ фæастæрын Хуымæтæг, æнæаразгæ, цæугæ мивдисæг. Æнæххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: астæрынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: астæрæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы:… … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
ахсын — I ловить ↓ ацахсын, бацахсын, æрцахсын, рацахсын, фæахсын Хуымæтæг, æнæаразгæ, цæугæ мивдисæг. Æнæххæст хуыз. II бросить, выстрелить ↑ æхсын I … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
ахынцын — I посчитать; подсчитать ↑ хынцын I Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: ахынцынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: ахынцæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: ахынцæнтæ йедтæ Ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон.… … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
бахынцын — I посчитать; рассчитать; сосчитать ↑ хынцын I Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: бахынцынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: бахынцæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: бахынцæнтæ йедтæ Ифтындзæг: Æргомон здæхæн.… … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
ныууилын — I прожевать, сжевать ↑ æууилын Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: ныууилынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: ныууилæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: ныууилæнтæ йедтæ Ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
